Burçin ALİUSTA

Renault modelleri arasında kendisini önemli bir yere taşımış ve yıllarca başarıdan başarıya koşmuş bir otomobildir Renault 12. Sağlamlığı, ekonomik olması, düşük yakıt sarfiyatı ve en kötü yol şartlarında bile üstün performansı, döneminde üretilen diğer otomobillerden onu üstün kılan sadece birkaç özelliğidir.

Renault 12’yi zaten böylesine özel yapan şeyde onun kullanıcı dostu bir otomobil olmasıdır. Bugün “Baba Reno” yazımın ikinci ve son kısmıyla beraberiz.

Aracın öncelikle L ve TL olarak tanımlanan donanım versiyonları satışa sunuldu. Her iki modelde de 1289 cc hacmindeki 54 hp’lik güç sunan motor bulunuyordu. 1970 yılında seriye station wagon tipi model katıldı. Aynı yıl tamamı alüminyumdan üretilen 120 hp 1565 cc hacmindeki benzinli motor tanıtıldı. Bu motor serinin performans modeli olarak tanımlanan Renault 12 Gordini otomobillerine monte edildi.

R12 Gordini; güçlendirilmiş krank mili, çift karbüratöre, beş ileri vitese, hava kanallı ön disk frenlere ve arka disk frenlere sahipti.185 km/s gibi o zaman için yüksek sayılabilecek hızlara ulaşabiliyordu.Sadece, mavi renkte ve gövdesi üzerinde çift beyaz şeritle üretildi ve toplam olarak 5.188 adet satıldı.1973 yılında TS, 1974’te TR gibi donanım versiyonları satışa sunuldu. Renault 12 TR versiyonunda standart olarak otomatik vitesli şanzıman bulunmaktaydı.

1971 yılının şubat ayında Renault 12 otomobilleri için sıra kayıtlarına başlanmıştır. Otomobillerin teslimatlarının bu sıra kayıtlarına göre yapılacağı duyurulmuş, sıra kaydı ücreti 30 bin TL olarak belirlenmiştir.

Ödemenin kalan kısmı ise otomobilin teslimatı sırasında Sanayi Bakanlığı’nca belirlenen Renault 12 nihai bedeline göre peşin olarak tahsil edilmesi kararlaştırılmıştır. Sıra kayıtlarının başlamasının ardından ilk Türk üretimi Renault 12, 14 Mayıs 1971 günü Bursa’daki Oyak-Renault Otomobil Fabrikası’nda üretilmiştir. Üretilen otomobillerin alınan sıra listelerine göre teslimatları 16 Ağustos 1971’den itibaren yapılmaya başlanmıştır. Üretilen ilk Renault 12 otomobillerinin fiyatları vergi hariç 59 bin 850 TL olarak belirlenmiştir.

1972 yılına gelindiğinde Renault 12’nin station wagon modeli olan Renault 12 SW’nin Türkiye’de üretilmesi için çalışmalara başlanmıştır. Renault 12 SW ilk kez 1972 yılının mayıs ayında İstanbul Hilton Otelinde düzenlenen bir basın toplantısı ile halka tanıtılmıştır. Aracın satışlarına 26 Mayıs 1972’de başlanmış, ilk üretilen station wagon Renault 12’lerin fiyatları 66 bin 644 TL olarak belirlenmiştir. Renault 12 SW Türkiye’de üretilen ilk station wagon otomobildir. Renault 12, Türkiye’de üretildiği yıllar boyunca birçok amatör ve profesyonel rallici tarafından kullanılmış, Türkiye’ye yurtdışında kayda değer başarılar kazandırmıştır.

1972, 1973 ve 1974 yıllarında Günaydın Türkiye Rallisi birincisi olan Renault 12, 1975 yılında Günaydın Türkiye Rallisi birinciliğinin yanı sıra Uluslararası Balkan Rallisi’ni de birinci olarak tamamlamıştır. 1977 yılında ise İskender Aruoba, Demir Bükey, Aytaç Kot ve Kayhan Tarhancı’dan oluşan Türk Milli Takımı dünyanın en uzun rallilerinden birisi olan Londra-Sydney rallisine iki adet Türk imalatı Renault 12 TS ile katılmıştır. 40 gün boyunca süren ve 33.000 km uzunluğunda bir parkura sahip olan Londra-Sydney rallisinde Renault 12 TS ile yarışan Türk Milli Takımı yarışı oldukça iyi dereceler ile tamamlayarak grup birincisi olmuş ve Türkiye’ye Milli Takımlar Kupası’nı kazandırmıştır.

1980’li yıllarda Renault firması Türkiye’de yeni bir Renault modelinin üretilebilmesi için model araştırması yapmıştır. Yapılan araştırmalar sonucunda Fransız Renault Firması’nın 1981 yılında üretimine başladığı ve 1982 yılında Avrupa’da yılın otomobili seçilen Renault 9 modelinin üretilmesine karar verilmiştir. Türkiye’de Renault 9’un GTL tipinin üretilmesi kararlaştırılmıştır. Türk montajı Renault 9’ların satışlarına 1 Nisan 1985’den itibaren başlanmış, ilk üretilen Renault 9 GTL’ler Fransa’dan ithal edilerek getirtilen parçalar ile Türkiye’de imal edilmiştir.

Renault 12’nin tasarımı 1980’li yılların sonunda Fransa’daki bir tasarım bürosunca yenilenmiştir. 5 ileri vitesli şanzıman, plastik tamponlar, plastik basamak eşiği genişleticisi ve yeni tip ön sinyal lambaları monte edilen Renault 12’ler daha modern bir görünüme sahip olmuştur.

Yeni görünümüyle üretilmeye başlanan Renault 12’ler Türkiye’de 1989 yılı itibariyle Renault 12 TOROS ismi ile satışa sunulmuştur. Renault 12 TOROS bir süre hem 5 ileri vitesli hem de 4 ileri vitesli olarak üretilmiş, fakat talep azlığı nedeniyle kısa bir zaman sonra 4 ileri vitesli Renault 12 TOROS’ların üretimi sonlandırılmıştır.

Türkiye’de Renault 12 üretiminin sona ermesi

2000 yılının şubat ayında Türkiye’de üretilen otomobillerin Avrupa Birliği normlarına uygun olması zorunluluğunu nedeniyle Renault 12 otomobillerinin üretimi sonlandırılmıştır. Renault 12 Türkiye’de üretildiği 29 yıl boyunca 600 bin adetten fazla satılmış, birçok ülkeye Türkiye’den ihraç edilmiştir. Renault 12 TOROS, dünyada Renault 12 ismiyle üretilen en son otomobildir.

Bunları biliyor muydunuz?

İlk klimalı Türk arabası

Türkiye’de üretilen ilk klimalı opsiyonlu ve ilk otomatik ön camlı otomobil Renault 12 GTS’dir. O yıllarda Fransa’da üretilen Renault 18’de kullanılan 1400 cm3’lük C1J tipi motor Renault 12 GTS üretimiyle birlikte tüm Renault 12 modellerinde de kullanılmaya başlanmış ve monte edilen yeni tip motorla Renault 12’lerin motor hacimleri arttırılmıştır.

Renault 12 GTS diğer Renault 12 modellerine göre oldukça lükstür. Bu model sadece 1983 ve 1984 yıllarında üretilmiştir. Türkiye’de üretilen GTS’ler hem yurt içinde hem de Renault 12 ithalatı yapılan yurtdışındaki çeşitli ülkelerde satışa sunulmuştur. Ayrıca Oyak-Renault Otomobil Fabrikası’nda üretilen 250 bininci otomobil de bir Renault 12 GTS’dir.

Ara Sokaktakiler: Erhan Topukçu

Bugün yine bir ‘Reno sever’ arkadaşım konuğum. Sosyal medyada paylaştığı fotoğraflarla da bilinen ve ailesinden kalma 1985 model Renault 12 TX otomobiline sımsıkı sahiplenmiş birisi Erhan Topukçu...

Lefkoşa’da göz alıcı kırmızı rengi Reno ile sıkça görülen Erhan Topukçu’nun arabasının hikayesi çocukluk yıllarına dayanmakta. Küçük yaşlarda aileye katılan Reno onun kahramanı olmuş. Otomobil tutkunu olmasını da bu arabaya bağlıyor.

Küçükken dümen bölümüne geçip ‘sürer’ gibi yapmayla başladı ilk şoförlüğü. Hayali çalıştırmaları ve hayali sürüşlerle ilk intibası sağlanmıştı o yıllarda. Daha sonra gençlik yıllarında ara sokaklarda ilk sürüşlerde ve şimdiki zamanda da sahibi.

Çocukluğunun ‘oyuncağı’ artık onun ilklerinin sahibiydi. İlk sürüşü, ilk arabası, ilk oyuncağı…

Gençlik yıllarında ise modifiyeli arabalara ilgisi nedeniyle mevcut Renosunu farklı farklı uygulamalarla modifiye etti. İlk restorasyonu 8 yıl önce yapılan arabası şu an ikinci kez restorasyonda.

Efsane Gordini rol model olmuş ama kendisi kırmızı renge aşık olduğundan dolayı kırmızıda karar kılmış Erhan. Geniş çamurluklar, alçak taban, yüklenmiş makine, sağlam müzik sistemi, Xenon farlar hatta neon ışıklarla donatmış arabasını.

Ne mutlu ki çocukluk kahramanı aile yadigarı arabasına sadık kalmış Erhan arkadaşım. Paslı bir demiri tekrar hayata döndürdü. Hep var olan bir hayale bir şans daha vermek. Çılgınlar gibi tüketmek değil yeniden üretmek adına. Eskide kalmış güzel anılara gösterdiğimiz saygıdır klasik sevdası... Tutkunun ve sevdanın her daim devam etmesi dileklerimle. Mutlu, huzurlu uzun sürüşler dilerim abim.