Can SARVAN

Yasa dışı yollarla elde edilen kara parayı aklamak için en bilinen yollar, yurt dışına nakit kaçırmak, limit üstü bildirim zorunluluğundan kurtulmak için parayı bölerek, farklı kişiler aracılığıyla bankalara yatırtmak ve çeşitli sektörlerde faaliyet gösterecek şirketler kurmaktır.

Bir ekonomiye kara para girdi mi kara paranın aklandığı sektörlerde faaliyette olan, kurallara uyarak, hile yapmayan firmalar rekabete dayanamaz. Kara para aklayan şirketler fiyatlarla istedikleri gibi oynar; maliyetine satış yapabilir ve müşterilerine ödeme vadelerini diledikleri gibi uzatabilirler. Zira kara para sahiplerinin tek derdi yasa dışı yollarla elde ettikleri parayı sistemde kayıtlı hale getirmektir, kâr etmek değildir.

Kara paranın akışını ve aklanmasını önleyemeyen bir ekonomide hilesiz, güvenilir şirketlerin var olması gitgide zorlaşır. Fiyat farkı ve uzun vade seçenekleri ile kara para aklanırken yasal yollarla gelir elde ederek piyasada ürün ve hizmet satmaya çalışan diğer şirketlerin satışları düşmeye başlar.

Kara para aklanmak üzere girdiği her sektörde derin tahribata yol açar ve sonunda sadece kara para sahiplerinin piyasa aktörlerine dönüştüğü bir ekonomi yaratır. Üstelik kara para geldiği gibi her an kaçabilir çünkü yerel ya da uluslararası piyasalarda deşifre olabilir. Kara para kaçtığında ise gerisinde çökmüş bir ekonomi bırakır.

Öte yandan, kara paranın cirit attığı Kuzey Kıbrıs’ta nasıl olsa KKTC tanınmıyor diyerek gününüzü gün edemezsiniz. KKTC’nin tanınmaması Kuzey Kıbrıs’ın uluslararası kuruluşlar tarafından izlenmediği anlamına gelmez.

ABD Dışişleri Bakanlığı ‘Para Aklama ve Finansal Suçlar’la ilgili her sene ülke ülke yapılan araştırmaların sonuçlarını yayınlar. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 2015 ve 2016 tarihli ‘Uluslararası Narkotik Kontrol Strateji Raporu’nda, ‘Kıbrıslı Türklerin Yönetimindeki Bölge’ kara para aklama riski karşısında gerekli etkin korumayı sağlayacak yasal ve kurumsal çerçeveden yoksun olarak tanımlanmış ve 2014’te KKTC Meclisi’ne sunulan yasa tasarısının hâlâ onaylanmadığına vurgu yapılmıştı.

Diğer taraftan, 2017’de yayınlanan Uluslararası Narkotik Kontrol Strateji Raporu’nda Türkiye’ye daha geniş yer ayrılmış ve Türkiye’de kara paranın bazı ‘bankalarda, banka dışı finansal kurumlarda ve kayıt dışı ekonomi’de aklandığı ileri sürülmüştü. ‘Ana vatan’da pişenin ne kadarının bize düştüğü hakkında ise bilgimiz yok...

Özetle, mevcut yasadaki eksiklikleri giderecek ‘Suç Gelirlerinin Aklanmasını Önlenme Yasa Tasarısı’nın 2014’ten bu yana Cumhuriyet Meclisi’nde beklediği ABD’nin resmi raporlarında geçiyor. Her taşın altından kara para çıktı çıkıyor ancak hükümet Meclis’ten yasayı ne hikmetse geçirmiyor…

‘Suç Gelirlerinin Aklanmasını Önleme Yasası’ yürürlüğe girdiği andan itibaren ‘Suç geliri aklama veya terörizmin finansmanı veya yaygınlaşmanın finansmanı ile ilgili kendi faaliyet alanlarında şüphe uyandıran müşteri profili ve şüpheli işlemlerin belirlenmesi amacıyla, şüpheli kriterleri listesi’ oluşturulacak; liste düzenli olarak güncellenecek; söz konusu şüpheliler ve işletmeleri denetime tabi tutulabilecek ve ciddi cezalara çarptırılabilecekler. Bu cezalar arasında suçla ilişkili olduğu kanıtlanan işletmelerin mal varlıklarına ve gelirlerine tedbir konulması, tamamıyla kapatılmaları veya lisanslarının feshedilmesi gibi maddeler de mevcut.

Kara para ile mücadele etmenin tüm dünyada yolu bir: Önce çürük politikacılar siyasetten temizlenecek, rüşvet alan bürokratlar cezalandırılacak, yasalar değiştirilerek kara para aklayanlar tespit edilip yargılanacak. Bunların yapılabilmesi için bilinçlenen halk sesini yükseltecek…

Şartlar böyle seyredince ‘Bu Memleket Bizim Platformu’nu özlemeyenimiz var mı? KTÖS ve KTOEÖS dışında ülkenin meslek örgütleri ve sendikalarını bir sessizlik almış gidiyor… Neyi bekliyorlar? Barış ateşi sönmüşse bu memleket zaten terk edilecek bir yerdir mi demek istiyorlar? AB’den destek yoksa birkaç mesleki talebimiz dışında sokağa inmeye değmez düşüncesinde midirler?

Öyle değilse nerdeler? Siyasetin temizlenmesi için şimdi sokağa çıkılmayacaksa ne zaman harekete geçilecek? Ülke kara para cennetine dönüştükten sonra mı?

Bkz. https://www.state.gov/j/inl/rls/nrcrpt/2016/vol2/253395.htm

https://www.state.gov/documents/organization/268024.pdf