Dyt. Zaliha KİRAZ

Sağlık açısından birçok yararı olan ayrelli ülkemizde yetişen en değerli bitkiler arasındadır.  Ayrelli; kuşkonmaz veya asparagus olarak da adlandırılır. Ülkemizde doğanın bize sunduğu en büyük nimetlerdendir. Ocak ayından itibaren Nisan, Mayıs ayına kadar ovalarda bulabildiğimiz dikenli bir sebzedir. Ayrelli kalorisi düşük, besin değeri yüksek, cilde canlılık veren, antioksidan içeriğinden zengin ve afrodiyak etkisi olan bu mucizevi bitkinin birçok yararları vardır.

Yararları saymakla bitmez

Ayrelli güçlü bir idrar sökücüdür. Vücutta bulunan fazla sıvının atılmasına yardımcı olur. Ayrıca böbrekleri temizleme özelliğine sahiptir.

Ayrelli güçlü bir antioksin deposudur. Bu özelliği nedeniyle hücre tahribatlarına karşı koruyucudur. Ayrıca vücudun zararlı maddelerden arınmasını sağlar.

Ayrelli lif açısından zengindir. Sindirimi kolaylaştırır. Kalorisi düşük olan ayrelli 100 gramında sadece 25 kalori bulunmaktadır. A vitamini,  C vitamini ve B6 vitaminleri ile folik asit, fosfor ve potasyum gibi mineraller bakımından oldukça zengindir. İçeriğinde bulunan yüksek Folik asit sayesinde kalp hastalıkları riskini önemli ölçüde azaltır. Bir porsiyon ayrellide günlük folik asit ihtiyacının yüzde 66’sı bulunmaktadır.

Ayrelli, inulin isimli özel bir karbonhidrat çeşidi içerir. Bu karbonhidrat kalın bağırsakta bulunan sağlığa yararlı bakteriler tarafından sindirilir. Beslenmemizde yeterli miktarda inulin bulunursa bu iyi bakterilerin gelişimi ve aktivitesi artar, bu da zararlı bakterilerin bağırsaklarımızda tutunmasını zorlaştırır.

Tüm bu yararların yanında yatıştırıcı ve afrodizyak (cinsel gücü artıcı) etkisi bulunmaktadır.

Böbrek ve gut hastaları dikkatli olmalı

Böbrek sorunu veya gut problemleri olan kişilerin ayrelli tüketirken dikkatli olmalıdır. Ayrelli gibi pürin içeren yiyecek tüketimlerini kısıtlamaları veya kesmeleri gerekir. Pürinden çabuk etkilenen kişilerin bu maddeyi çok almaları vücutta fazla ürik asit birikimine yol açar. Ürik asitle bağlantılı sorunların iki örneği ise gut hastalığı ve böbrek taşı oluşumudur.

Dolayısıyla bu tür sorunları olanların ve diyet yapanların, tüketim miktarı konusunda uzmanına danışmasında fayda vardır.

Nasıl tüketmeliyiz?

Ayrelliyi içinde bulunduğumuz kış aylarında ve ilkbaharda ovaya çıkıp toplayabilir, marketlerden veya manavlardan satın alabiliriz.

Kıbrıslılar’ın Ayrelli tüketimi diğer ülkelere göre farklıdır. Bizde genelde kısık ateşte soldurup sonra yumurtayla birlikte kızartılıp yenir. Özellikle bunu yaparken az yağ kullanmanızı ve yağ çeşidi olarak ayçicek veya mısırözü yağı kullanmanızı tavsiye ederim. Zeytinyağı kullanmanızı tavsiye etmem. Çünkü zeytinyağının dumanlanma noktası düşük olduğu için kızartma işlemi sırasında kansorejen öğelerin oluşumuna neden olacaktır.

Ayrelli Avrupa ülkelerinde ise özellikle Somon balığı ve Biftek’le birlikte fırında pişirirler veya bu tür yemeklerin yanında haşlanmış olarak servis ederler.