Prof. Dr. Mehmet HASGÜLER

BM’nin Kıbrıs konusunda yaklaşık 50 yıldır yürüttüğü müzakerelerle çözümü değil statükoyu korumayı hedeflediği ortaya çıkıyor… BM’nin metodolojisi ve mentalitesi Kıbrıs çözümünden çok statükosuna çalıştığını söylemek yanlış olmaz… BM Güvenlik Konseyi ilk olarak 1964 Martında 186 sayılı kararı alıyor ve o karar geçici olarak alındığı halde hâlâ orada sapa sağlam duruyor… Bu karar Kıbrıs’a BM Barış Gücü askerlerine legalite sağlayan şey… Bir tarafta bu karar Barış Güçlerine meşruiyet sağlarken öte yandan Kıbrıs’ın Türklerin ortağı olduğu devlete ve hükümete de yasal kılıf oluşturuyor… O günlerde bu karar 3 aylığına çıkarılıyor… Sonrasında görüyoruz ki kazın ayağı öyle değilmiş… Karar hala yürürlükte ve her 6 ayda bir BM Güvenlik Konseyinde uzatılıyor… Burada duralım… Güvenlik Konseyinde daimi üyeler bizim gördüğümüz bu gerçeği görmüyorlar mı? Önce bu ülkeler kimler? ABD,Çin, Rusya, İngiltere ve Fransa…Bu kararın uzatılmasına 53 yıldır (1964 Eylül’ünden beri) onay veriyorlar ve toplamında 105 kez Barış Gücünün görev süresinin uzatılmasını sağlıyorlar…Normal koşullarda bu kararın ortadan kalkması için bu beş üyeden birinin veto vermesi yetiyor… Sadece bu üyelerden birisi veto etse Kıbrıs meselesi bildiğimiz anlamda sona erer… Kıbrıs uyuşmazlığının bu şekilde devam etmesinin temel nedenlerinden birisi olan bu kararın sonuçlarından birisi statükoyu korumak…

Barış Gücü statükoyu koruyor

Hangi statükoyu? Kıbrıs’ta ortaklık devleti olarak kurulan ve anayasasıyla iki halkın idaresinde bulunan Kıbrıs Cumhuriyeti… Bu Cumhuriyetin bir Cumhurbaşkanı ve bir de Muavini bulunuyor….Cumhurbaşkanı Rum Muavini Türk… Üç aşağı beş yukarı yetkileri neredeyse eşit… Peki 1968’den beri durum ne? BM’nin prosedürüne göre masada ikisi de toplum lideri masa dışında ise sadece birisi Cumhurbaşkanı… Öbürü yani KKTC Cumhurbaşkanı ise yine toplum lideri… Bunu yapan kim? BM Güvenlik Konseyi… Bu şartlar altında kendinizi Rum idarecilerin yerine koyun ve bu şartlarda çözüm için gerekli riskleri alır mısınız? Almazsınız… Sahiden BM bu basit gerçeği bile görmüyor mu? Aslında bal gibi görüyor! Kısacası 1964’den beri göreve gelen BM Genel Sekreterleri ve onların onlarca özel danışmanını rezil eden sebep, Kıbrıs uyuşmazlığı değil…BM’nin bu meseleye bakışındaki sakatlıktır… Bu noktadan itibaren Kıbrıs uyuşmazlığı aslında BM’nin ortaya çıkardığı ve yapılandırdığı bir meseleden başka bir şey değildir…Hem devletin iki ortağı olacak hem de sen bunlardan birisini yok sayacaksın…Buna rağmen de çözüm konusunda hâlâ hazırda sahip saydığından çözüm bekleyeceksin…. Buna Mağusa’nın kargaları bile güler…

186 sayılı karar çözümsüzlüğü besliyor

Yani bu kararla BM üyeliği, Avrupa Konseyi ve daha nice üyelikler devam ediyor… Uluslararası toplum 16 Ağustos 1960’da kurulan devletin tek sahibi olarak Kıbrıs Rum elitlerini görüyor ve bu durum da çözüme ulaşmayı engelleyen neden oluyor… Öyle ki Kıbrıs Rum elitleri dünyanın kabul ettiği bir devletin sahibi olurken neden yeni bir yönetimi Kıbrıs Türk elitleriyle paylaşsınlar? Yani müzakerelerin mantığı ne? Bir tarafta sadece Rumlardan müteşekkil Kıbrıs Cumhuriyetinin otoritesini ve egemenliğini meşru sayıp, öte taraftan da çözüm (yeni bir federal devlet) için müzakereler yaptırmak softa şaşırtması gibi!.. Hasılı Kıbrıs uyuşmazlığında BM’nin ve Barış Gücünün sorunun çözümüne değil çözümsüzlüğüne katkı koyduğu her geçen gün anlaşılıyor… Yani statükonun devamına hizmet eden BM ve Barış Gücü… Bundan ötürü de BM’nin atadığı Kıbrıs diplomatlarına bu muktesebat üzerinden taraflı gördüğümüzü hep yazıyoruz… Taraflı derken de çözümsüzlük taraflısı… Kıbrıs uyuşmazlığının sırf bu nedenden ötürü daha çok uzun yıllar bu statüde gitmesi kaçınılmazdır… BM kararı orada durduğu sürece Kıbrıs Uyuşmazlığı yeni veçheler kazanmaya ve yapılanmaya devam eder…