Prof. Dr. Vedat YORUCU

İki lider, Kıbrıs’ta çözümü kolaylaştırmak ve iki toplum arasındaki yakınlaşmayı sağlamak için bir dizi güven yaratıcı önlemi hayata koymak üzere el sıkışır. Mustafa Akıncı’nın Cumhurbaşkanı seçilmesiyle birlikte, güven yaratıcı önlem olarak bazı önemli adımlar atılacağını hep birlikte öğrenmiştik. Örneğin, Derinya ve Aplıç kapılarının karşılıklı geçişlere açılacağı, elektrik kablolarının Güney Kıbrıs ile karşılıklı enterkonnekte olacağı, cep telefonu şebekelerinin de Kıbrıs’ın her iki kesiminde kullanılabileceği sözü verilmişti.

   ***

Derinya’da kapıların karşılıklı geçişlere açılması yönünde inisiyatif üstlenildi, ihaleye çıkıldı, dış ve iç kaynak finansman yaratıldı ve çalışmalar bir yıldan beridir kesintisiz devam ediyor. Henüz açılan kapı falan yoktur. Bu konuda en çok çaba sarf eden de Türk tarafı olmuştur. Kapalı Maraş’ın içinden, askeri bölgenin bitişiğinden geçecek olan yol, Kıbrıslı Rumların ısrarla telep ettiği bir güven yaratıcı önlem olarak gösterilmektedir.

   ***

Elektrik şebekelerinin karşılıklı olarak birbirine enterkonnekte hale gelmesi için çalışmalar tamamlandı ve akım her iki tarafa da gidip gelmektedir. Ani ve beklenmedik elektrik kesintilerinde Güney ile Kuzey karşılıklı birbirlerine elektrik enerjisi sağlamaktadır.

   ***

Cep telefonlarının da karşılıklı olarak her iki tarafta kullanılması için yoğun çaba sarf eden taraflar, telefonların özel şirketler tarafından sağlanan şebeke kartları ile çalıştığını ifade etmişlerdir. Bu zaten bilinen bir şeydir. Güney’de CYTA, Kuzey’de ise Kuzey Kıbrıs Turkcell ile Vodafone bu hizmetlerin sağlayıcılarıdır. Herhangi bir devlet kurumu cep telefonu hizmeti sağlayıcısı değildir. Operatörlerin tümü de özel şirketlerdir. Her şeyin konuşulduğu ve anlaşma aşamasına geçildiği bir anda, birden bire Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nden bir açıklama geldi. Yasal mevzuatlarının, Kuzey’de kurulan ve Kuzey’de faaliyet gösteren herhangi bir şirketle, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nde kurulan şirketlerin ortaklık yapmasına imkân olmadığı açıklandı. Yani özetle, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi mevzuatında küçücük bir tadilat yapıp, her iki halkı yakinen ilgilendiren ve bazen de acil ihtiyaç olarak kullanılması elzem olan cep telefonu ile haberleşme sağlanmasına imkân yaratmadı. Bu konuda ciddi eleştirilere hedef olan Rum Lider Anastasiadis’in herhangi bir adım atmadığı anlaşılmıştır. Bunun adı samimiyetsizliktir!

   ***

Bu konuda biraz çaba sarf edip, bu ambargoyu nasıl kırabilirim diye düşündüm. Doğalgaz ve ekonomi araştırmaları yapmak için gittiğim Belçika’da, biraz araştırdım. Kendime bir sim kartı satın alıp cep telefonuma yerleştirdim. Bu sim kartını da,“Orange” şirketinden satın aldım. Belçika’da hem yurt içini, hem de yurt dışını indirimli paket imkânlarından yararlanıp aradım. Daha sonra Almanya’ya gittim. Telefonum orada da çalışıyordu. Arayıp, arama kabul edebiliyordum. Ardından Hollanda ve Fransa’da da telefonu denedim. Hiçbir sorun olmadığı anlaşıldı. Kıbrıs’a döndüğümde, Güney’e geçip, Larnaka, Limasol ve Baf’ta da telefonumun “Orange” sim kartı ile kullanıma açık olduğunu fark ettim. Yurt dışını aradım, sonra da yurt dışından arama aldım. Daha sonra tanıdığım bir Rum arkadaşımı arayıp onunla sohbet ettim. Ardından da Girne’deki kardeşimin numarasını arayıp onunla konuşup mesajlaştım. Sonra aynı gün Kuzey’e geri döndüm. Aynı telefon bu sefer KKTC’deki şebekeye de bağlandı. Kuzey’de de aynı telefonla indirimli tarifeden, buradaki şebekelerden çok daha ucuza konuşmalar yaptım. Demek ki, teknik olarak bu sorunu halletmek fevkalade mümkündür.

   ***

1 Ocak 2017 tarihinden itibaren tüm Avrupa’da geçerli olacak sıfır roaming tarifeleri devreye girecektir. Benim “Orange” sim kartı ile tüm Avrupa ve Güney Kıbrıs’la görüşmeler yapabileceğim. Acaba bizim yerli operatörler de, Avrupa Birliği tarifelerine uygun düzenlemeler yapmayı düşünüyorlar mı? Eğer öyle bir düşünceleri yoksa, ki sanırım oligopol kârları devam ettiği sürece de olmayacaktır, o zaman Devlet bu konuda bir yaptırım kararı alacak mıdır? Eğer fiyat ve tarife uygulamalarında düzenleme yapılmayacaksa, o zaman antidamping kuralları için birileri kafayı yormalıdır. Eğer Vodafone Türkiye’de farklı bir tarife uyguluyorsa, aynı şirket “Haksız Rekabetin Önlenmesi Yasası-Anti dumping” tahtında Kıbrıs’ta cezalandırılmalıdır. O zaman yargı ve yasama devreye girmelidir. Hukukun egemen olduğu ülkelerde hemen yargı devreye girer ve piyasada fiyatların regüle edilmesini sağlar. Ekonominin temel prensiplerinden biri de budur.

   ***

Avrupa’dan alternatif sim kartlar sağlayarak Rum ambargosuna da engel olmak artık mümkündür. Sanırım pek yakında yeni bayiler bu işe soyunacaktır. Ben denedim ve nasıl çalıştığına şahit oldum. Sıra bizdeki GSM operatörlerini düzene sokmağa gelmiştir. Muhalefet partilerine de önerim olsun, meclis açılır açılmaz bu konuda iktidara baskı yapma zamanı gelmiştir.