Prof. Dr. Vedat YORUCU

Kıbrıs Türk Ekonomi Kurumu, KKTC Merkez Bankası ve Uluslararası Final Üniversitesi işbirliğinde 21 Aralık 2016 tarihinde Uluslararası Final Üniversitesi Kongre Salonu’nda gerçekleştirilen ve bir birinden değerli 5 panelistin yer aldığı bankacılık gelişmeleri konusundaki sunumlar, özellikle 2017-2019 döneminde oldukça önemli gelişmelerin cereyan edeceği bir döneme ışık tutuyor.

Konferansı yönlendiriciliğini hepimizin yakınen tanıdığı Türkiye Ekonomi Kurumu Başkanı ve Uluslararası Final Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ercan Uygur yaptı. Çoğunluğunu banka yönetim kurulu üyeleri, şube müdürleri ve ekonomistlerin oluşturduğu konferansa katılımın oldukça yüksek olması dikkat çekiciydi.

                                                                              ***

Kürsüye ilk gelen Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Burak Saltoğlu oldu. Özetle, 2019’a kadar Türk Bankacılığı’nı bekleyen gelişmeler üzerinde birtakım tespitlerde bulundu. Kredi-Mevduat oranının yüzde 118.26 seviyesinde olduğunu vurgulayan Prof Saltoğlu, Türkiye’de kullandırılan kredilerin yüzde 62.9 seviyelerinde seyrettiğini, bankaların sermaye yeterliliği ve kredilerin risk oranının yüksek olduğuna dikkat çekerek, faizlerin aşağıya düşmesini etkileyen bir durum bulunduğunun altını çizdi. Türkiye’de bankaların karlılık oranının düştüğünü bir yere not etmemiz gerektiğini işaret eden Prof Saltoğlu, bankacılık piyasa değerinin yüzde 110’lardan çok aşağılara düştüğünü söyledi. Türk Bankacılık sisteminin Sermaye yeterliliği oranında da çok iyi bir noktada sayılmadığını, mukayese edildiğimiz Latin Amerikan ülkeleri ligindeki durumumuzun da, diğer ülkelere göre çok iyi bir yerde olmadığına vurgu yaptı.

                                                                               ***

Saltoğlu ayrıca, 2017-2019 döneminde Türk bankacılık sisteminin karşılaşacağı yeni ve radikal düzenlemeler bulunduğunu ifade etti. Kısaca bunlar arasında, sermayenin daha kaliteli olmasının isteneceği, yeni sermaye tamponlarının geleceği, likidite karşılama oranlarının arttırılacağı, kaldıraç oranında değişikliğe gidileceği ve sistemik öneme sahip özellikle büyük sermayeli bankaların yatırım bankası ve perakende bankalar (mevduat kabul eden) şeklinde ikiye ayrılacağı vurgulandı. Türkiye’den bazı bankaların çıkış yapmasının esas nedeninin sermayelerini belli bir merkezde toplamak istediklerine bağlayan Prof Saltoğlu, Türk bankacılık karşılama oranının şu an için yüzde 70, 2017’de yüzde 80, 2018’de yüzde 90, 2019’da da yüzde 100 seviyesine çekileceğini, bu durumun bankacılık karlılık oranını önemli ölçüde azaltacaktır dedi. Şuan için Türkiye’deki Sermaye–Toplam risk tutarı oranının yüzde 3 olduğuna da vurgu yaparak, kaldıraç oranının yeni Basel kriterlerinde yüzde 5’e yükseltileceğine de dikkat çekti.

Özetleyecek olursak, Türk bankalarının öz kaynak karlılığında azalmaların meydana geleceğini, bunun nedenini sermaye ve likidite maliyetlerinin artmasına bağlayan Prof Saltoğlu, Türkiye ekonomisindeki büyümeye göre, sermaye yaratmanın ters döneceği endişesini taşıdığını söyleyerek konuşmasını tamamladı.

                                                                              ***

Daha sonra kürsüye gelen ikinci konuşmacı, Hürriyet Gazetesi ekonomi köşe yazarı ve eski Merkez Bankası ekonomi ve finans uzmanı Uğur Gürses idi. Gürses konuşmasında, Türkiye’de yüzde 1’lik faiz oranlarıyla uzun vadeli konut kredileri dağıtıldığını, şu sıralar bu kredilerin geri dönüşünde sıkıntılar yaşanmaya başlandığını ve ileride tehlike çanlarının çalabileceğine dikkat çekti. 2009 yılında 269 milyar dolar olan dış borç tutarının 2016’da 421 milyar dolara yükseldiğini, Türk Bankacılığı’nın sermaye yeterliliği rasyolarının yüzde 30’lardan yüzde 15.95’e düştüğünü, hatta kamu bankalarının sermaye yeterliliğinin yüzde 13.5 seviyesine gerilediğini söyledi. Bu gelişmelere paralel olarak 27 Ocak 2017’de FITCH Türkiye’nin kredi notunu BB eksi’den daha da aşağılara düşürecektir dedi. Sermaye yeterliliği standart rasyosunun yüzde 2 azalacağını da sözlerine ekleyen Uğur Gürses, bunun yüzde 0,5’ini kur riski, yüzde 1,5’ini de sermaye yeterliliği oranı oluşturacaktır dedi. 10 Kasım 2016 ile 20 Aralık 2016 tarihleri arasında 11 milyar dolarlık Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndan çıkışlar olduğunu vurgulayan Gürses, bunun nedenini bankaların döviz likiditesinde sıkışmış olmasına bağladı. Amerika Merkez Bankası’nın gösterge faizlerini kademe kademe yüzde 2.5’ten yüzde 4.5’e çıkarması durumunda, TCMB’nın faizleri yüzde 7.5- yüzde 8 aralığında tutmasının imkânsız olacağını söyledi.

                                                                              ***

Konferansın üçüncü konuşmacısı TC Merkez Bankası’ndan Melih İpeker, dördüncüsü Asbank Yönetim Kurulu Başkanı ve Bankalar Birliği eski Başkanı Taştan Altuner, beşincisi de İngiltere Merkez Bankası Kıdemli eski Ekonomisti Doç. Dr. Mete Feridun idi. Bu konuşmacıların yaptığı açıklamaları da gelecek yazılarda paylaşacağım. Bizi takip etmeye devam ediniz.