Ceren ÖZBİL

Ülkede faaliyet gösteren ekonomik örgütlerin yeni kurulacak hükümetten beklentisini büyük. Ekonomilk örgütlerin başlıca, ihracatın geliştirilmesi, limanların uluslararası ticarete açılması, organize sanayi bölgelerinin düzenlenmesi, kamuda liyakat ve verime dayalı bir yönetime geçilmesi gibi birçok beklentisi var.

KIBRIS Gazetesi'ne konuşan Esnaf ve Zanaatkârlar Odası (KTEZO) Genel Sekreteri Hürrem Tulga, Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Candan Avunduk ve Genç İşadamları Derneği Başkanı Cemal Gülercan, yeni kurulacak hükümetten beklentilerini anlattı.

Tulga,  ekonomik ve sosyal dengelerin giderek çalışan insanların ve esnafın aleyhine geliştiğini söylerken, Avunduk da yapılması gereken birçok şey olduğunu belirtti.

Genç İşadamları Derneği Başkanı Cemal Gülercan, ekonomik bir sivil toplum örgütü olarak önce ülkede ekonomik istikrar istediklerini belirtti.

Tulga: Gelişmeler çalışan ve üreten insanın aleyhine

Esnaf ve Zanaatkârlar Odası Genel Sekreteri Hürrem Tulga, ekonomik ve sosyal dengelerin, giderek çalışan insanların ve esnafın aleyhine geliştiğini söyledi.

Her geçen gün bu dengelerin esnafın ve üreticinin ezilmesine neden olduğuna değinen Tulga, “Bir seçim yaşadık. Temsiliyete bakıyoruz, milletvekillerine bakıyoruz ve ekonomik ve sosyal sorunları kendine dert edinen bir temsiliyetin ortaya çıkmadığını görüyoruz” dedi.

“Halkı ifade edecek bir tablo ortada yok”

Tulga, Esnaf ve Zanaatkârlar Odası olarak beklentilerini çalışma raporunda yayınladıklarını kaydetti ve sürekli de gündeme getirdiklerini belirtti.

Daha yaşanabilir bir ülkede için sağlığın, eğitimin, geçimin yerinde olması gerektiğini söyleyen Tulga, çalışanların, üreticinin ve esnafın talep edebileceğinin bundan başka bir şey olmadığını kaydetti.

Tulga, ne yazık ki bunu sağlayabilecek bir sonucun ortada olmadığını ve krizin daha da arttığını anlattı. Hürrem Tulga, halkı ifade edecek bir tablonun ortada olmadığını, yaşamın da devam ettiğini unutmamak gerektiğini vurguladı.

Avunduk: Farklı bir model geliştirilmeli

Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Candan Avunduk, KKTC ekonomisinin sürdürülebilir bir yapıda gelişebilmesi için mal ve hizmet üretimi ile ihracatını hedefine alan bir ekonomik modelin geliştirilmesi gerektiğini söyledi.

Avunduk, Organize Sanayi Bölgeleri’nin(OSB) düzenlenmesi gerektiğini söyledi ve OSB Yasası'nın değiştirilmesi suretiyle, bölgelerin, sanayiciler tarafından yönetilmesi, yeni sanayi yatırımlarına uygun OSB alanlarının belirlenmesi gerektiğini anlattı.

“Kamuda liyakat ve verime dayalı yönetim sistemi olmalı”

Avunduk, kamuda liyakat ve verime dayalı yönetim sistemi olması gerektiğini söyledi ve kamu reformunu sağlayacak yasal düzenlemelerin yapılması, bürokrasinin azaltılması, e-devlet uygulamalarının yaygınlaştırılmasının da son derece önemli olduğunu ifade etti.

Yerel üretimin geliştirilmesinin de önemine değinen Avunduk,  üretimin haksız ithalata ve rekabete karşı korunması, verime dayalı desteklerle sürdürülebilir bir yapıda geliştirilmesi, girişimciliğin, teknopark-teknolojik ürün üretiminin ve kümelenme gibi politikaların yaygınlaştırılması gerektiğini kaydetti.

Avunduk, turizm, yükseköğrenim ve inşaat sektörlerinin ihtiyaç duyacağı girdilerin mümkün olduğunca yerelde üretilen sanayi ve tarım ürünlerinden karşılanması gerektiğini de belirtti.

“İhracat geliştirilmeli”

İhracatın geliştirilmesi gerektiğini söyleyen Avunduk, rekabet edebilirlik seviyesi yüksek ürünlerin belirlenmesi, daha fazla fuar, ticaret heyeti, Eximbank kredileri, İhracatçılar Meclisi’nin yasalaşması gerektiğini belirtti. Candan Avunduk, şöyle konuştu:

“Başta enerji maliyetleri olmak üzere, üreticilerin maliyetlerinin düşürülmesine yönelik eylem planı hazırlanması, TC kablo ile elektrik projesinin hayata geçirilmesi, yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırımlarının teşvik edilmesi gerekir. Ayrıca Türkiye'den gelen suyun ülke genelindeki kullanımının yaygınlaştırılması,   KKTC’deki su kaynaklarının korunması, suyun etkin yönetiminin sağlanması, suyun tarımsal üretimde kullanılmasının sağlanması son derece önemlidir.

Rekabet edebilirliği yüksek, tarımsal sanayi üretiminin de teşvik edilmesi gerekir. Bunun dışında Leasing/Faktoring, mevcut TC kaynaklı destekler artırılmalıdır. Borç- alacak verecek ilişkilerini düzenleyen poliçeler, faiz, bankalar, icra, tapu ve diğer ilgili tüm yasal mevzuatların aynı zaman içerisinde düzenlenmesi ve ticaret mahkemeleri ve tahkim kurullarının kurularak, etkin çalışmalarını sağlayacak düzenlemelerin yapılması da önemlidir”.

“Limanlar uluslararası ticarete açılmalı”

Avunduk, limanların uluslararası ticarete açılması konusunda bir girişim yapılması gerektiğini belirtti ve bunun dışında da "tüm özelleştirmelerin denetlenebilir, şeffaf, hesap verebilirlik ilkesi üzerine kurulu ve yerli sermayenin katılımına olanak sağlayacak şekilde yapılmasının sağlanması", "Sanayide kullanılan iş araçlarının

ithalâtında verginin düşürülmesi" gibi noktaların da çok önemli olduğunu belirtti.

Gülercan: Siyasi istikrar istiyoruz

Genç İşadamları Derneği Başkanı Cemal Gülercan, ekonomik bir sivil toplum örgütü olarak önce ülkede ekonomik bir istikrar istediklerini belirtti.

Ekonomik istikrarsızlığın en büyük sebebinin ise belirsizlik ve belirsizliğin de en büyük sebebinin siyasilerin iktidar kavgaları yüzünden ülkeyi layıkıyla yönetememeleri olduğunu belirten Gülercan,"Ne yazık ki yıllardır ülkemizde filler kavga ederken, ezilen hep vatandaşımız oldu" dedi.

“Devlet dairelerinde otorite eksikliği var”

Devlet dairelerinde otorite eksikliği olduğundan söz eden Gülercan işe gitmeyen müdür ve müsteşarlardan tutun da alınamayan kararlara kadar sistemin her yerinde çarpıklıklar bulunduğunu ifade etti.

Gülercan, şunları kaydetti:

“Tüm bunlar zaten sıkıntılar içerisinde bulunan özel sektöre ciddi şekilde darbe vurmaktadır. Artık sistemi değiştirip daha efektif, basit ve işlevsel olan başkanlık sistemine geçilmesi, bize göre yeni kurulacak hükümetin gündeminde olması gereken bir konudur.

Ülkemiz ortalamasında son 40 yıla bakıldığında, neredeyse her yıl seçime gidilmiş, fakat yine de sağlıklı bir sonuç alınamamıştır. Tablo bu vaziyette olduğuna göre daha fazla sistemi zorlamaya gerek olmadığını ve bir an önce farklı yönetim modellerini masaya koyup bireylerin menfaatleri değil, ülke menfaatine olan modellerin tartışılması gerekmektedir.

Üzülerek belirtmek isterim ki, Kıbrıs Türk toplumu kişisel menfaatler yüzünden her zaman dile getirdiğim, birlik ve beraberlik bilincini yitirmiştir.

Bu bilinç ve hedef doğrultusunda halkımızın yaşam standartlarını artıracağı daha yüksek refah düzeyine ulaşabileceği sistemler kurularak, güçlü bir Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hedefi ile yaşadığımız bu eşsiz ülkeyi daha fazla zaman kaybetmeden toparlamamız gerekmektedir”.