Prof.Dr.Oğuz Karakartal

Elnur Ağayev’den güzel bir kitap: Güzelim Lefke






Kıbrıs’ta Osmanlılık ve Türk yaşantısı denince, barındırdığı tarihi Türk evleri, dini yapılarıyla Osmanlı Bursa, Üsküp ve Amasyası’nın minik bir örneği gibidir Kıbrıs’ın Lefkesi. Osmanlılar yeşile ve suya düşkündüler. Bu manada Lefke’nin kıyıdan yükselen, yeşillik içindeki tepeleri ve bahçelerinde gürüldeyen su sesleri, mutlaka atalarımızı sarhoş edip yerleşimde Lefke’yi tercihlerinde rol oynamıştır. Osmanlı yeşillik tutkusunda “çınar” ve benzeri büyük ağaçlar önemlidir, çoğunlukla onlar bağ, bahçe ve kentlere dikilir. “Portakal” ağacını seven ve çocukluğu Antalya’da geçen ünlü şair Ahmet Hamdi Tanpınar, hocası neo-klâsik şair Yahya Kemal Beyatlı’nın: “Portakal da ağaç mı? Onun gölgesi bile yoktur. Ağaç dediğin çınardır” mealindeki sözü üzerine, portakaldan yani Akdeniz’den Osmanlı medeniyet ağacı çınara, karaya geri döner ve belki bundan ötürü de yeterince Akdenizli olamaz. Ancak Lefke’de Akdeniz coğrafyası, portakal-turunç, zeytin ağacı ile yerel ağaçları mecbur kılar. Osmanlı Lefkesi’nde ev mimarisi ve su sesi sentezini çınar ile değil, turunç ve zeytin ağaçlarıyla yapar.

Lefke âşıkları Kıbrıs’ta çoktur. Buna rağmen adanın batısındaki bu şirin yerleşim birimi gereken ilgi ve keşfi son yıllarda yakalamıştır. Bunda Lefke Avrupa Üniversitesi kampusunun orada bulunması, Türkiye ve Kıbrıs’tan insanların, öğrenci ailelerinin ziyaretleri kadar, Kıbrıs içinde dahi kentleşmenin getirdiği trafik ve gürültü yığılmasından kaçış etkilidir.

Lefke tarihȋ ve doğal güzelliklerinin yanında Kıbrıs Türk kültürüne hizmeti geçmiş ünlü isimleri de çıkarmış bir beldedir. Merhum Harid Fedai, Engin Gönül, Urkiye Mine Balman, Fikret Demirağ bu bağlamda ilk akla gelen isimlerdir. İşte KKTC’nin batısına düşen bu diyara âşık bir araştırmacı, LAÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Elnur Ağayev, Lefke’nin tarihi, kültürü, mekan ve insanları üzerine yazdığı makaleleri-yazıları, Güzelim Lefke adı altında bir kitapta topladı. “Lefkoşa 2018”baskı tarihini taşıyan eserin kapağı, Pembe Hüseyin’in “Karşıyaka’dan Lefke Deresi Manzarası” adlı tablosundan alınmış. Toplam 183 sayfadan oluşan eserine yazdığı önsözde Elnur Hoca, “Lefke güzeldir sözünün göreceli bir kavram olmadığını, herkesce paylaşıldığını belirttikten sonra, onu Azerbaycan’daki köyüne benzettiğini, pek sevdiğini ve zamanla Lefke’nin insanı, çarşısı, su kemerleri, camileri, bahçeleri ve tarihi dokusuyla bir manevi hammadde kaynağı olduğunu anladığını” dile getirir. Lefke tarihi, kültür ve mekanları üzerine derin araştırmalar yapan ve adeta iğneyle kuyu kazan Elnur Ağayev, Lefke hakkında bir web sitesi oluştursa da, “web sayfası uçar kitap kalır” anlayışıyla yazılarını kitaplaştırma yoluna gitmiştir.

Elnur Hoca’nın Güzelim Lefke kitabındaki yazıların başlıkları sırasıyla şunlar:

   •Lefke’ye Gelişimiz
   •Güzelim Lefke
   •Lefke Bölgesinin Tarihine Bir Nazar
   •Lefkeli Harid Hocam
   •Arabacı (Garutsacı) Sabri Dayı
   •Lefke Muhtarı Tahsin Ahmet Şevki
   •Lefke’de İz Bırakan Beyaz Rus Doktor: Boris Vroblevski
   •Ȃşık Dursun Ceylanȋ Kıbrıs’ta/Lefke’de
   •Lefke’de Osmanlı Dönemi Mezarlığı
   •Cengiz Topel Hastanesi Hakkında
   •Çamlıköy’de Otel ve Han
   •Naile’nin “Ȃdab, Erkân” Bilen Kızları
   • “Abdülhamitçi Lefke” veya Hamidiye Hicaz Demiryolu Çorbasında Lefkelilerin Tuzu
   •Lefke Belediye Reisi Ahmet Zeki Efendi’nin Teşekkür Mektubu
   •1932 Yılında Lefke’de Bir İctimaa
   •Lefke’de Anonim Bir Aşk Mektubu
   •Lefke’de Bir Yol Yapım Projesinin Kısa Tarihçesi
   •Lefke’de Ermeni Kolonisi

Yukarıdaki bütün bu başlıklar altında gerçekten Lefke’ye ait önemli bilgiler, anektodlar okuyucularını bekliyor. Resim, belge ve arşiv kaynaklarıyla süslenen Güzelim Lefke kitabı için yazarını tebrik ederim. Kıbrıs’ta, daha çok tarihȋ Lefkoşa ve Mağusa üzerine araştırma ve kitapların yazıldığı bir ortamda Elnur Ağayev rotasını-yüzünü, tarihi ve kültürü hakkında yeterli kaynağın bulunmadığı Lefke’ye çevirmiş, Güzelim Lefke kitabıyla Kıbrıs Türk tarihine ve bilim insanlarına orijinal bir armağan sunmuştur.

Elnur Ağayev’den güzel bir kitap: Güzelim Lefke

Yorumlar kapalı.