Ergül ERNUR

Ülkemizde beş yılda bir yapılması gereken Milletvekilliği Genel Seçimi, yaşanan siyasi çalkantılar nedeniyle erken yapılıyor.

Son 10 yılda, dört yılda bir olmak üzere üç kez seçime giden KKTC, 19 Nisan 2009, 28 Temmuz 2013 ve 7 Ocak 2018’de sandık başındaydı.

Son üç genel seçimdeki sonuçlar incelendiğinde siyasi partilerin aldıkları oy oranlarındaki inişli çıkışlı tablo, dikkat çekiyor. Bu son üç seçimde sadece oy oranları değil, seçime katılım oranlarında da büyük farklılık oldu.

2009’daki seçimde yüzde 43.97’yle zafer ilan eden Ulusal Birlik Partisi (UBP), 2013’teki seçimde büyük kayıp yaşadı ve oy oranını yüzde 27.30’a düşürdü. Ancak geçtiğimiz gün yapılan son seçimle toparlanan UBP, 2009 ve 2013’te aldığı oy oranlarını katlayarak büyük çıkış yakaladı, oy oranını yüzde 35.58’e yükseltti.

Cumhuriyetçi Türk Partisi’ndeki (CTP) tablo da neredeyse aynı. CTP, 2009’daki seçimde elde ettiği yüzde 29.34’lük oy oranını 2013’te kat be kat artırdı ve yüzde 38.37’lik oranla o dönemin seçim zaferini elde etti. Ancak, CTP aynı başarıyı 7 Ocak 2018’de yapılan seçimde gösteremedi ve oylarını bir hayli düşürerek yüzde 20.92’ye geriletti.

Demokrat Parti (DP) ise, 2009’daki yüzde 10.6’lık düşük performansını 2013 seçimlerinde yüzde 23. 11’e yükseltti fakat, önceki günkü seçimde büyük oy kaybı yaşayarak oy oranını yüzde 7.84’e düşürdü.

Seçime katılım oranları çok düştü

2009, 2013 ve 2018’de yapılan erken genel seçimlerde, sandığa gidip oy kullananların sayısı da bir hayli farklı. Seçimlere katılım oranları kıyaslandığında, dört yılda bir yapılan seçimlerde oy kullananların oranı her seferinde daha da düştü.

2009’daki seçimde seçim katılım oranı yüzde 81.70’ken, bu oran 2013 seçimlerinde yüzde 69.61’e geriledi. Önceki gün yapılan seçime katılım oranı yine düşüş göstererek, yüzde 66.2 oldu.

19 Nisan 2009 tarihinde 161 bin 373 seçmenden 131 bin 349’u sandığa giderken, 30 bin seçmen oy kullanmamayı tercih etti.

28 Temmuz 2013’teki seçimde ise seçmen sayısı 172 bin 803’e yükseldi. 120 bin 287 seçmen bu seçimde oy kullanırken, 52 bin 516 kişi ise sandığa gitmedi.

7 Ocak 2018’deki seçimdeki oy kullanma hakkı olan 190 bin 553 seçmenden 126 bin 196’sı sandığa gitti. Sandığa gitmeyenlerin sayısı ise 64 bin 357 oldu.

Her seçime, yeni partiler eklendi

19 Nisan 2009 tarihinde yapılan seçimde, Ulusal Birlik Partisi (UBP), Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP), Demokrat Parti (DP), Toplumcu Kurtuluş Partisi (TKP) ve Özgürlük ve Reform Partisi (ÖRP) meclise vekil göndermişti. Seçimde Birleşik Kıbrıs Partisi de yer almıştı.

28 Temmuz 2013’teki seçimde de, UBP, CTP, DP, Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP) ve Birleşik Kıbrıs Partisi-Toplumsal Varoluş Güçleri (BKP-TVG) yarışmıştı.

Son yapılan 7 Ocak 2018 seçiminde ise, UBP, CTP, TDP, DP, Halkın Partisi (HP), Yeniden Doğuş Partisi (YDP), Toplumcu Kurtuluş Partisi Yeni Güçler (TKP-YG), Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) yer aldı.

2009 ve 2013’teki erken genel seçimlerde kıyasıya yarışan partiler UBP, CTP ve DP’ydi. Ancak geçtiğimiz gün yapılan ve genel seçime ilk kez giren HP ve YDP ile çalkantılı bir dönem geçirip, bölünmeler yaşayan TDP de bu seçimde “ben de varım” dedi ve yüzde 5 barajını geçmeyi başardı.

UBP, 2009 başarısına çıkamadı ama oylarını artırdı

19 Nisan 2009’da yapılan seçimde UBP yüzde 43.97 oy almış ve parlamentoya 26 milletvekili sokmuştu. UBP, bu oranını 28 Temmuz 2013’te koruyamadı ve oylarını yüzde 27.30’e düşürdü. Meclise gönderdiği vekil sayısı ise 26’dan 14’e düştü.

7 Ocak 2018’de yapılan seçimlerde ise, UBP 2009’da elde ettiği başarıya ulaşamasa da oylarını artırmayı başardı ve yüzde 35.58 yaptı. Mecliste 14 olan vekil sayısını da 21’e yükseltti.

CTP, büyük kayıp yaşadı

CTP de, 19 Nisan 2009’da yapılan seçimde yüzde 29.34 oy oranıyla seçimde ikinci olmuş ve parlamentoya 15 vekil sokmuştu.

Yaklaşık dört yıl sonra Temmuz 2013’te yapılan seçimde ise oylarını artıran CTP, yüzde 38.87’lik oranla o dönemdeki seçimin galibi oldu ve mecliste 21 milletvekiliyle temsil edildi.

Geçtiğimiz gün yapılan 7 Ocak 2018 seçiminde ise CTP, büyük hayal kırıklığı yaşadı. Oylarını 2009 ve 2013’teki seçim sonuçlarına göre çok düşüren CTP, bu seçimde yüzde 20.92’lik oy elde etti. CTP, mecliste 21 olan vekil sayısını da 12’ye düşürdü.

DP’de gerileme var

Her seçim aldığı oy oranları arasında büyük farklılık olan DP, 2009 ve 2013 seçimlerine göre oylarını düşürdü.

2009’daki seçimde yüzde 10.6 oy oranı olan DP, meclise 5 vekil sokmuştu. DP, 2013’teki seçimde oylarını yüzde 23.11’e yükseltmiş ve vekil sayısını 12’ye çıkarmıştı.

Ancak DP, aynı başarıyı bu seçimde gösteremedi. 7 Ocak 2018 seçiminde yüzde 7.84 oy oranı olan DP, meclisteki temsiliyet sayısını 12’den 2’ye düşürdü.

TDP oylarını artırdı ancak 3 vekilde kaldı

TDP ise seçime 2013’te girdi. Bu dönemde yüzde 7.43’lük oy oranına sahip olan TDP, meclise 3 milletvekili gönderdi.

2018 seçiminde ise oy oranını yüzde 8.64’e yükselten TDP, vekil sayısını korudu ve 3’te kaldı.

HP ve YDP de mecliste

İlk kez genel seçime giren HP ve YDP, mecliste temsiliyet hakkı kazandı.

HP, 2018 seçiminde yüzde 17.8 oy oranıyla meclise 9 vekille girdi; YDP ise yüzde 7’lik oy oranıyla parlamentoda 3 vekil hakkı elde etti.

BKP, başarı elde edemedi

Birleşik Kıbrıs Partisi, 2009 seçimlerine girdi ve yüzde 2.4 oy alarak, baraj altında kaldı.

2013 seçimlerinde BKP-TVG olarak seçime giren parti, yüzde 3.21 oy aldı ancak yine yüzde 5 barajını aşamadı.

2018 seçimlerine TKP Yeni Güçler’le ittifak kurarak giren BKP, “TKP” olarak girdikleri bu yarışta yüzde 2.68 oy aldı ve yine parlamentoda temsiliyet hakkı elde edemedi.

Diğer partiler

2009 seçiminde TKP yüzde 6.2’lik oy oranıyla meclise 2 vekil gönderdi. ÖRP’nin yüzde 6.2’lik oy oranıyla meclisteki temsiliyeti 2 vekil oldu.

2018 seçiminde yer alan MDP ise, yüzde 0.13 oy aldı.

Bağımsız adaylar

190 bin 553 seçmenden 126 bin 196’sının oy kullandığı dünkü seçimde geçerli oy sayısı 5 milyon 360 bin 149.

Katılım oranının yüzde 66.2 olduğu seçimde UBP yüzde 35.58,  CTP yüzde 20.92, HP yüzde 17.08, TDP yüzde 8.64, DP yüzde 7.84, YDP yüzde 7, TKPYG yüzde 2.68, MDP yüzde 0.13 ve bağımsızlar 0.13 oy aldı.

Seçime katılan bağımsız adaylar Ashraf Faiq’a 357, Osman Zorba’ya 487, Çetin Sadeli’ye 3 bin 247, Cüneyt H. Küçük’e 293, Cuma Ülker’e 429, Korhan Ekcan’a 415, Gül Çataloğlu’na 564, Ayhan Korel’e 651 ve Ali Sanatkar’a 508 oy verildi.