ÖNERİ MECLİSE SUNULDU… Evlilik dışı doğan çocuklarla, evlilik içinde doğan çocukların yasal olarak eşit haklara sahip olmasını sağlayacak yasa için düğmeye basıldı. Cumhuriyet Meclisi’ne, evlilik dışında doğan çocukların doğum kayıtları, soyadları, giderlerinin karşılanması gibi çok ciddi düzenlemeler içeren bir yasa önerisi sunuldu
DAİRE İNCELİYOR… Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faiz Sucuoğlu, Evlilik Dışı Çocuklar Yasa Önerisi’nin kısa süre önce ellerine ulaştığını açıkladı. Sucuoğlu, söz konusu yasa önerisini Sosyal Hizmetler Dairesi’ne ilettiklerini ve dairenin gerekli incelemeleri yapacağını söyledi
TIBBİ İNCELEME YAPILACAK… Söz konusu öneri, bir kişinin, evlilik dışı bir çocuğun babası olduğu iddiasıyla, bu durumun kayıt altına alınması için yetkili mahkemeye bir istida ile başvurulabileceğini içeriyor. Bu başvuru, anne, baba veya çocuktan herhangi biri tarafından yapılabilecek. Böyle bir durumda taraflar, babanın belirlenmesinde zorunlu olan ve sağlıkları yönünden tehlike yaratmayan araştırma, inceleme, tıbbi tetkik veya tahlillere rıza göstermek ve bunların yapılması için yardımcı olmakla yükümlü olacak
Ceren ÖZBİL
Evlilik dışı doğan çocukların evlilik içinde doğan çocuklarla eşit yasal haklara sahip olması için Cumhuriyet Meclisi’ne yasa önerisi sunuldu.
Bazı milletvekillerinin hazırladığı söz konusu yasa önerisi, evlilik dışında doğan çocukların doğum kayıtları, soyadları, giderlerinin karşılanması gibi çok ciddi düzenlemeler içeriyor.
Konuyla ilgili KIBRIS Gazetesi’ne konuşan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faiz Sucuoğlu, Evlilik Dışı Çocuklar Yasa Önerisi’nin kısa süre önce ellerine ulaştığını açıkladı.
Sucuoğlu, söz konusu yasa önerisini Sosyal Hizmetler Dairesi’ne ilettiklerini ifade etti.
Sucuoğlu: Öneri inceleniyor
Dairenin öneriyi inceleyip üzerinde gerekli çalışmaları yapacağını kaydeden Sucuoğlu, “Öneriye ekleme yapılabilir de, yapılmayabilir de” dedi.
Sucuoğlu, şu anda bu durumdaki çocukların annenin sorumluluğunda olduğunu ancak bu yasa önerisinin çocukla ilgili babanın da devreye girmesini içerdiğini kaydetti.
Faiz Sucuoğlu, yasa önerisi ile ilgili detayı Sosyal Hizmetler Dairesi’nin çalışmasını tamamlamasının ardından öğreneceğini ifade etti.
Yasa önerisinde neler var?
Evlilik dışında doğan çocukların yasal hakları
Her çocuk, evlilik içinde veya dışında doğmuş olmasına bakılmaksızın yasal haklar bakımından eşittir.
Herhangi bir resmi kayıt veya işlem sırasında veya herhangi bir yasa kuralının uygulanmasında bir kişinin sadece evlilik dışı doğmuş bir çocuk olması hususu, o kişinin aleyhine sonuç doğurur şekilde yorumlanamaz.
Evlilik dışında doğan çocuğun soyadı
Evlilik dışı doğan çocuğun doğum kaydı için yalnızca annenin başvurduğu veya babanın kayıt altına alınmadığı durumlarda çocuk annesinin soyadını taşır.
Evlilik dışı doğan çocuğun doğum kaydı için anne ve babanın birlikte başvurduğu veya babanın kayıt altına alındığı durumlarda ise anne ve babanın soyadı konusunda uzlaşması halinde, uzlaşıya göre çocuk, anne veya babanın yalnızca birisinin veya her ikisinin soyadını alabilir.
Anne ve babanın soyadı konusunda uzlaşma sağlayamadığı halde, çocuk, anne ve babasının her ikisinin soyadını alır.
Çocuğun iki soyadı olacağı durumlarda, önce, annenin, sonra babanın soyadı olmak üzere kayıt yapılır.
Bir çocuğun anne veya babasının birden fazla soyadı olması durumunda, anne veya baba kendi seçeceği bir soyadını çocuğa verir ve bu soyadları önce ana, sonra baba soyadı olarak kaydedilir. Böyle bir durumda her çocuğun en fazla iki soyadı olabilir.
On sekiz yaşını bitiren her çocuğun, mahkemeye başvurarak anne veya babasının birinin veya ikisinin soyadı olacak şekilde soyadı değiştirme ve/veya soyadı alma hakkı vardır.
Birlikte başvuru ile babanın kayıt altına alınması
Doğum kaydı esnasında babasının kim olduğu kayıt altına alınmayan evlilik dışı çocuğun, annesi ile babalığı kabul eden kişi herhangi bir zaman doğum kaydını tutan yetkili makama birlikte başvuruda bulunarak, babalığı kayıt altına aldırabilirler.
Babalığın kayıt altına alınması için mahkemeye başvurulması
Bir kişi, evlilik dışı bir çocuğun babası olduğu iddiasıyla, bu durumun kayıt altına alınması için yetkili mahkemeye bir istida ile başvurulabilir.
Böyle bir başvuru anne, baba veya çocuktan herhangi biri tarafından yapılabilir.
Bir evliliğin devamı esnasında veya evliliğin son bulmasından veya erkek eşin ölümünden başlayarak 302 (üç yüz iki) gün içerisinde doğan çocuğun babasının, annenin kocası olduğuna ilişkin karine, aksi ispat edilene değin geçerlidir. Ancak, bu şekilde doğan bir çocuğun babasının annenin eşi olmadığı ve başka biri olduğu iddiasıyla bu durumun kayıt altına alınması ve/veya kayıtların bu şekilde düzeltilmesi için yetkili mahkemeye bir istida ile başvurulabilir. Böyle bir başvuru, anne, çocuk, baba olarak kaydedilen eş veya baba olduğunu iddia eden kişi tarafından yapılabilir.
Mahkeme, böyle bir başvuru sonuçlandırılırken babalığın kayıt altına alınması bakımından çocuğun hak ve menfaatlerine öncelik verir ve özellikle babalığın kayıt altına alınmaması için haklı veya makul bir sebebin bulunup bulunmadığını ve böyle bir kaydın çocuğun hakları, esenliği ve güvenliği açısından sakıncası olup olmadığını dikkate alır.
Bu madde altında dosyalanan bir istidada, tarafları babanın belirlenmesinde zorunlu olan ve sağlıkları yönünden tehlike yaratmayan araştırma, inceleme, tıbbi tetkik veya tahlillere rıza göstermek ve bunların yapılması için yardımcı olmakla yükümlüdürler.
Çocuk bakımından bu yükümlülük velisi veya vasisine aittir. Taraflardan herhangi biri mahkemenin uygun ve adil gördüğü araştırma ve incelemeye rıza göstermemesi halinde mahkeme, durum ve koşullara göre bundan beklenen sonucu, araştırma ve incelemeye rıza göstermeyen taraf aleyhine doğmuş sayabilir.
Doğum kaydı esnasında velayetin tesisi
Evlilik dışı çocuğun kaydı için anne ve babanın müştereken başvurması veya babanın kayıt altına alınması halinde; anne ve baba, çocuğun velisinin anne veya babanın herhangi biri olması veya her ikisinin müşterek veli olması hususunda uzlaşabilirler ve yapacakları beyanla çocuğun velayet durumunu kaydettirirler.
Müşterek velayet durumunda, çocuk annesi ile birlikte ikamet eder.
Evlilik dışı çocuğun kaydı için yalnızca annenin başvurması veya anne ve babanın velayet konusunda uzlaşı sağlayamaması halinde, veli anne olur.
Mahkemenin velayeti değiştirme yetkisi
Anne veya baba, herhangi bir zaman evlilik dışı çocuğun velayeti ile ilgili karar verilmesi için bir istida ile yetkili mahkemeye başvurabilirler.
Mahkeme böyle bir başvuru neticesinde münferit veya müşterek velayetin iptal edilmesine; veliliğin diğer tarafa verilmesine; müşterek velayetin münferit velayete dönüştürülerek taraflardan birinin veliliğine son verilmesine; münferit velayetin müşterek velayete dönüştürülmesine veya müşterek velayette çocuğun ikamet yerinin değiştirilmesine emir verebilir.
Mahkeme bu madde altında karar verirken çocuğun yaşı, fiziksel sağlığı, ruhsal durumu, maddi ve manevi ihtiyaçları ile ana ve babanın fiziksel sağlığı ve ruhsal durumunu göz önünde bulundurur.
Yedi yaşında olan ve yedi yaşından büyük çocukların hangi taraf ile birlikte yaşamak istediklerinin tespitini yapabilmek maksadıyla Mahkeme kamu sağlık kuruluşuna bağlı çalışan uzman çocuk psikiyatristi veya psikoloğundan aldığı görüşü göz önünde bulundurur. Bu görüşler doğrultusunda Mahkeme, çocuğun kendisi ile ilgili kararları anlayacak bir olgunluğa sahip olduğuna kanaat getirirse hangi tarafın velayetine verilmek istediği hususunda çocuğun görüşlerine öncelik verir.
Mahkeme, çocuğun velayeti veya ikameti ile ilgili karar vermeden önce, çocuğun esenliği ve sağlığını gözetmek maksadıyla, çocuğun yaşayacağı ev ortamı ve sosyal çevre ile eğitim göreceği okul hakkında Sosyal Hizmetler Dairesi’nden aldığı görüşü göz önünde bulundurur.
Velayetin ölüm sebebiyle değişmesi
Evlilik dışı çocuğun velayetini elinde bulunduran anne veya babanın ölmesi durumunda, mahkeme başka türlü karar vermedikçe velayet hayatta bulunan anne veya babaya geçer.
Çocuğun 18 yaşını doldurması ile velayet kendiliğinden sona erer.
Evlilik dışı çocukların giderleri ile ilgili anne ve babanın yükümlülükleri
Anne ve baba, kendi güçleri dahilinde olmak üzere, müşterek çocuklarının öğrenim, eğitim ve diğer giderlerini karşılamakla yükümlüdürler.
Ancak, anne ve baba yoksulsa veya başka bir nedenle çocuklarının öğrenim, eğitim ve diğer giderlerini tamamen karşılayacak güçte değillerse mahkeme anne ve/veya babaya çocuklarının bütün giderlerini karşılamak üzere çocuğun gelirlerini kullanması için yetki verebilir.
Evlilik dışı çocukların eğitim ve diğer giderleri için nafaka ödenmesi
Mahkeme, evlilik dışı çocukların velayetini almayan tarafın veya hale göre müşterek velilerden herhangi birinin, çocukların iaşe ibate, eğitim ve bakım giderlerinin karşılanmasına katkıda bulunmak için çocuk başına ve her çocuk için ayrı ayrı ödenmek suretiyle uygun görülen bir meblağı aylık olarak ödemesine hükmedebilir.
Ekonomik durumları ve kazançları ile orantılı olarak anne veya babanın çocuklarına karşı bakım ve eğitim masraflarına katkı yapma yükümlülükleri çocuğun eğitim süreci sona erinceye kadar devam eder.
Bu Yasa uyarınca eğitim süreci, çocuk on sekiz yaşını bitirmiş olsa dahi, lise eğitimine devam ettiği ve/veya lisans eğitimi aldığı süreyi de kapsar.
Çocuğun on sekiz yaşını doldurmasına müteakip, eğitiminin devam ettiğinin belgelenmesi halinde, yukarıdaki fıkradaki ödeme aynen devam eder.
On sekiz yaşını doldurmuş olan kişinin talep etmesi halinde nafakanın kendisine ödenmesi mümkündür. Ancak lisans eğitimi alınan eğitim kurumunun olağan süresinin bir buçuk katının aşılması halinde nafaka ödemesi sona erer.
Mahkeme, bu madde uyarınca hükmedilen nafakanın, ödemeyi yapacak olan tarafın maaşından kesilmesine ve/veya ödemeyi alacak olan tarafın banka hesabına yatırılmasına emir verebilir.
Mahkeme, bu madde uyarınca verilen bir emri bozabilir, değiştirebilir veya herhangi bir kısmını geçici olarak durdurabilir ve bu biçimde durdurulan herhangi bir kısmın yeniden uygulanmasına ilişkin emir verebilir. Mahkeme böyle bir emir verirken tarafların gelirlerindeki ve çocuğun giderlerindeki herhangi bir çoğalma veya azalma dahi, konunun tüm olgularını dikkate alır.
Bu madde uyarınca alınan kararlara uymayanlar ve gerekli ödemeleri yapmayanlar suç işlemiş olurlar ve mahkumiyetleri halinde davanın görüşüldüğü tarihteki aylık asgari ücretin on katını aşmayan miktara kadar para cezasına veya bir yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilirler. Mahkeme bu cezaya ek olarak ödemenin yapılmadığı süreye ilişkin toplam miktarın, geçerli faiz uygulanmak suretiyle ödenmesine karar verebilir.
Evlilik dışı çocuklarla kişisel ilişkinin düzenlenmesi
Evlilik dışı çocuğun, velayetini elinde bulundurmayan veya çocukla aynı ikametgahta yaşamayan anne veya babasıyla kişisel ilişkisinin düzenlenmesi için bir istida ile yetkili mahkemeye başvuru olabilir.
Böyle bir başvuru tahtında mahkeme, velayeti elinde bulundurmayan veya çocukla aynı ikametgahta yaşamayan anne veya babanın çocukla kişisel ilişkisini uygun ve adil gördüğü şekilde düzenlenmesine emir verir.
Mahkeme bu madde altında karar verirken, çocuğun yaşı, fiziksel sağlığı ruhsal durumu, maddi ve manevi ihtiyaçları ile ana ve babadan fiziksel sağlığı ve ruhsal durumunu göz önünde bulundurur. Mahkeme özellikle, kişisel ilişki tesisinin çocuğun fiziki ve ruhsal sağlığı, güvenliği ve esenliği üzerinde olumsuz bir netice doğurup doğurmayacağını dikkate alır.
Evlilik dışı çocukların yurt dışına çıkışları
Veli veya müşterek velilerden herhangi biri çocukla yurt dışına çıkarken diğer tarafın yazılı onayını almak zorundadır.
Çocukların yurt dışına çıkabilmesi için diğer tarafın yazılı onay vermemesi veya ülkede bulunmaması durumunda diğer taraf gerekli izin için bir istida ile yetkili mahkemeye başvurabilir.
Mahkeme, çocukların yurt dışına çıkabilmelerine karar vermesi halinde çocukları yurt dışına çıkarmak isteyen tarafın gecikme dolayısıyla uğradığı zararın ve Mahkeme masraflarının diğer tarafça ödenmesini de emredebilir. Ayrıca Mahkeme, diğer tarafın, çocukların yurt dışına çıkabilmelerini kötü niyetle engellediğine kanaat getirirse, çocukların müteakip yurt dışı çıkışlarında diğer tarafın iznine tabi olması koşulunu kaldırabilir.
Koşulların değişmesi
Evlilik dışı çocukların anne veya babasından birinin evlenmesi; ülkeden ayrılması, ölümü veya başka herhangi bir nedenle koşullarının değişmesi halinde mahkeme, diğer tarafın veya hale göre o tarafın anne veya babasının bir istidayla yapacağı istem üzerine çocuklara ilişkin yeni bir emir verebilir.
Evlilik dışı çocukların anne veya babasının ölümü halinde, ölen tarafın anne veya babası, mahkemeden çocukların velayeti, kişisel ilişki tesisi ve nafaka ödenmesi dahil talepte bulunma hakkına sahiptirler.
Güncelleme Tarihi: 22 Şubat 2020, 11:10
